زیبایی اراک در حصار طرح های جامع و تفضیلی نیمه تمام: در پی هویت

زیبایی اراک در حصار طرح های جامع و تفضیلی نیمه تمام:

در پی هویت
➖ مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی: چند دهه پس از تشکیل سازمان نظام مهندسی، حداقل به عدد انگشتان دست باید ساختمان فاخر داشته باشیم.

➖ رئیس نظام مهندسی ساختمان استان مرکزی: تا زمانی که مصوبات لازم در کمیسیون ماده ۵ تصویب نشود، نمی توان موضوعی را در ساماندهی نماهای ساختمانی الزام کرد

➖ معاون شهرسازی و معماری شهرداری اراک: در شهر اراک ضوابط نماهای ساختمانی مصوب وجود ندارد

▫️ گروه جامعه، شایسته سلامی: تاثیر نمای هر ساختمان را می توان در خیابان های یک شهر لمس کرد. تناقض بین جنبه شهری و بیان فردی ما در صورتی می تواند از بین رود که ساختمان جزیی ازشهر در نظر گرفته شود و ارتباطات آن با محیط اطراف چند جانبه باشد. نمای رو به کوچه و خیابان باید تابع عوامل همبستگی بین نماهای اطراف باشد. نماها مسئولیت عضویت ساختمانها در مقیاس عمومی فضای شهری را بر عهده می گیرند. این عضویت در واحد بزرگتر فضای شهری، ملزم به رعایت تعهداتی است که قبول آن موجب هماهنگی با دیگر عناصر آن مکان است و عدم قبول این تعهد موجب ناهمگونی و ناهماهنگی در چهره شهر می شود. آنچه در اراک شاهد هستیم اینکه به دلیل ساخت و سازهای ناهماهنگ، نماهای آشفته و تک محور، بالکن های پریشان و … چهره ناهمگونی را به خود گرفته است. سیمای شهر در حال حاضر در پوشش تبلیغات لباسی را بر تن دارد که زیبنده نیست و متأسفانه مجموع خیابان هایی که هویت شهر محسوب می شوند در نابسامانی موجود دچار بحران هویت شده اند. آلودگی بصری در شهرها در بستر زمان، انسان را دچار بیماری های روحی و روانی می کند. موضوعی که در اجرای سیما و منظر شهری و هماهنگی و هارمونی نماهای ساختمانی در شهر اراک مغفول مانده است.

➖ تمامی طرح های جامع و تفضیلی نیمه تمام هستند

▫️ مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی با بیان اینکه در خصوص سیما و منظر شهری، متأسفانه مشکلاتی در نظام برنامه ریزی شهری داریم، گفت: نخست اینکه طرح های جامع و سازوکار آنها منسوخ شده و باید حتما بروزرسانی شوند. این موضوع تنها ویژه اراک نبوده و مبتلابه تمامی کشور است. متأسفانه هنوز هم حدود ۶۰ تا ۸۰ سال است که با سازوکارهای منسوخ همیشگی فعالیت می کنیم.

▫️ «حمیدرضا نوازنی» در گفت و گو با خبرنگار عطریاس، افزود: از سوی دیگر طرح های جامع و تفضیلی و طرح هایی که تا به حال در قالب نظام برنامه ریزی حاکم طراحی شده، برگرفته از سیاستهای شورای عالی شهرسازی و معماری بوده و عموماً از جنس برنامه ریزی هستند. نباید گمان داشت که برنامه ریزی نیازی نداریم، چرا که طرح هایی با رویکرد برنامه ریزی از جمله طرح های جامع و تفضیلی قطعاً مورد نیاز هستند.

▫️ وی بیان داشت: مسئله این است که تمامی طرح های جامع و تفضیلی، نیمه تمام هستند. قاعدتاً طرح های تفضیلی باید در ادامه به تهیه طرح ها و طراحی های شهری منجر شود. آن قسمتی که جنس طرح باید عوض شود و از برنامه ریزی به طراحی تغییر پیدا کند، حلقه مفقوده مباحث شهرسازی است. در این مرحله و فرایند است که می توانیم به سیما و منظر شهری و به بحث جداره سازی در شهرها توجه کنیم. در فرایندی که مباحث طراحی شهری مطرح می شود، قاعدتاً باید شهرداری ها به دنبال این موضوع بروند که بر اساس طرح جامع و تفضیلی، طراحی های شهری را برای محورها، خیابان ها و جداره ها طراحی کنند که متأسفانه این فرایند مغفول مانده است.

▫️ مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی اظهار داشت: متأسفانه مردم را به حال خود وا گذاشته ایم که تنها از طریق نظام مهندسی نقشه تهیه کنند و سلایق معمار، سازنده و مالک در ساختمان ها اعمال شود و در نهایت ساختمانی احداث می شود که نمایی مطابق با سلیقه شخصی سازندگان دارد و متأسفانه بر اساس یک الگوی طراحی شده منسجم ساخته و احداث نشده است. نتیجه چنین فرایندی این است که نماهای ساختمان هایی که در کنار یکدیگر قرار می گیرند، هماهنگ نیست. در این شرایط هنگامی که در یک شهر گذر می کنید، در می یابید که انواع ساختمان ها با رنگ ها و مصالح متعدد و مختلف، بدون هیچگونه هماهنگی و هارمونی در کنار یکدیگر قرار گرفته است.

▫️ نوازنی تصریح کرد: این فرایندها نشان از بی برنامگی و بی تدبیری در شهر است و همچنین حکایت از ین مسئله دارد که شهرداری به هیچ عنوان موضوع سیما و منظر شهری را جدی نگرفته است. متأسفانه در اراک، ردپایی از طراحی های شهری وجود ندارد. این موضوع همان حلقه مفقوده ای است که به دنبال آن هستیم و لازمه چنین شرایطی این است که سند جامع سیما و منظر شهری هر چه سریعتر تهیه و تنظیم شود، چرا که نیاز به چنین سندی به شدت احساس می شود. باید در نظر داشت که تهیه سند جامع سیما و منظر با موانع و چالش های خاصی روبرو نیست.

▫️ وی بیان داشت: در این فرایند شهرداری باید به مرحله ای برسد که دریابد چنین سندی یکی از نیازهای اساسی شهر اراک است. اراک از منظر شهری، تا حدودی آشفته است و نمی توان از منظر فعلی شهر دفاع کرد. منظر و سیمای اراک زیبا نیست و این نازیبایی به مباحث روحی و روانی مردم و شهروندان سرایت می کند و در نهایت فضای روحی و روانی شهر چندان آرام نخواهد بود. نتیجه چنین فرایندهایی این است که حس تعلق و علاقمندی به اراک کاسته می شود. شاید بخشی از مهاجرتی که در شهر اراک اتفاق می افتد، عدم حس تعلق به شهر بوده و اینکه زندگی در اراک برای شهروندان خوشایند نیست. شاید یکی از عوامل دافعه شهر اراک، سیما و منظر شهری باشد.

▫️ مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی تأکید کرد: از نظر ایمنی نماهای ساختمانی و از نظر حفظ سیما و منظر شهری نیز لازم است هر چه سریعتر برخی ضوابط فوری تدوین شود و پس از تصویب در کمیسیون ماده ۵، به شهرداری ها ابلاغ می شود. پس از ابلاغ این ضوابط، شهرداری ها، نظام مهندسی، مهندسین ناظر، سازندگان، معمارها و مالکین ملزم به تبعیت از ضوابط سیما و منظر هستند. هم از لحاظ زیبایی شناختی و هم از لحاظ ایمنی این ضوابط بسیار تعیین کننده است. در رأس تمامی این موارد، شهرداری و نظام مهندسی باید سختگیری های لازم را اعمال کنند. متأسفانه بسیاری از نماهای ساختمانی قابل تأیید و دفاع نیستند و ممکن است بر اثر حوادث طبیعی و حتی حوادث غیرطبیعی آسیب ببینند و به شهروندان نیز آسیب برسانند.

▫️ نوازنی ابراز داشت: پرسش اساسی اینجاست تا چه زمانی قرار است به گذشته خود افتخار کنیم. همواره پیگیر این موضوع هستیم که در ادوار تاریخی مختلف، چه بناهایی احداث شده اند. مبحث این است، هنگامی که از بناهای ادوار تاریخی مختلف صحبت می کنیم، باید به این موضوع توجه کنیم که آیا تعداد مهندسین آن زمان از حال حاضر بیشتر بوده است؟ یا علم مهندسی ساختمان و یا علم تکنولوژی مصالح اداوار تاریخی از دوره معاصر پیشرفته تر بوده است؟ یا معمارهای ادوار مختلف تاریخی در واقع یک اراده قوی و مستحکمی داشتند تا بناهای فاخری را احداث کنند؟! در ادوار تاریخی مختلف، معمارها همواره این دغدغه را داشته اند که هر ساختمانی را به بهترین شکل و نحو ممکن احداث کنند و بنای فاخری را بسازند.

▫️ وی اضافه کرد: متأسفانه در حال حاضر چنین اتفاقاتی رخ نمی دهد و تولید بنای فاخر نداریم. باید قاعدتاً در چند دهه ای که از ایجاد و تشکیل سازمان نظام مهندسی می گذرد، حداقل به عدد انگشتان دست بناها و ساختمان های قابل دفاع و فاخر داشته باشیم. حتی در کشور نیز تعداد چنین بناهایی بسیار کم است. مشکل اساسی اینجاست که از تولید بناهای فاخر عاجز هستیم و باید مشکلات کار را پیدا کرد. شاید بخشی از ایرادات به شورای عالی معماری و شهرسازی برگردد که نمی توانند ضوابط درست و متناسب با شرایط اقلیمی و فرهنگی کشور ایران و همچنین در تناسب با توان مهندسی موجود تدوین کنند تا به تولید بناها و ساختمان های فاخر منجر شود. باید فرایندها آسیب شناسی شود تا مشخص گردد در نظام مهندسی و ساختار برنامه ریزی های کشوری و سیاستگذاری های کلان وزارت راه و شهرسازی چه مشکلاتی وجود دارد؟

➖ نماهای ساختمانی سنگین از لحاظ حوادث طبیعی مشکل ایجاد خواهد کرد

▫️ رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان مرکزی با اشاره به اینکه چند نکته در خصوص نماهای ساختمانی وجود دارد، گفت: نخست اینکه بسیاری از نماهای ساختمانی سنگین هستند که این موضوع از لحاظ حوادث طبیعی از جمله زلزله مشکل ایجاد می کند. در جهان برای اجرای نماهای ساختمانی به سمت و سوی سبک سازی حرکت می کنند و تا جایی که امکان داشته باشد نماهای ساختمانها سبک در نظر گرفته می شود.

▫️ «علیرضا حبیبی» در گفت و گو با خبرنگار عطریاس، افزود: در حال حاضر در کشور ایران از مصالح ساختمانی سبک برای دیوارها، سقف و کف ساختمان ها استفاده می شود، اما در فرایند اجرای نماها مصالح سنگین مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع نماهای ساختمانی سنگین، تمامی سبک سازی های داخلی ساختمان ها را تحت تأثیر قرار می دهد و سازه های ساختمانی هر چقدر هم که سبک ساخته شوند، به واسطه چنین نماهایی سنگین می شوند.

▫️ وی با اشاره به اینکه نیروی زلزله متناسب با وزن سازه های ساختمانی است، ادامه داد: به این معنا که هر چقدر وزن سازه های ساختمانی بیشتر شود، نیروی زلزله بیشتری به آن وارد خواهد شد. به همین دلیل، به کار بردن هرگونه مصالح ساختمانی سنگین در هیچ یک از قسمت های ساختمان، اتفاق جالب و خوبی نخواهد بود. در واقع با نماهای سنگین و سنگ های با ابعاد بزرگ، وزن ساختمانها را بالا می بریم و آسیب پذیری آنها در برابر زلزله بیشتر می شود.

▫️ رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان مرکزی اظهار داشت: از سوی دیگر هنگامی که نماهای ساختمانی را با استفاده از سنگ های با ضخامت زیاد و ابعاد بزرگ ایجاد و اجرا می کنیم، در واقع منابع طبیعی کشور را به هدر می دهیم. در هیچ یک از کشورهای جهان سنگ های با ضخامت زیاد و ابعاد بزرگ را در نماهای ساختمانی مورد استفاده قرار نمی دهند و منابع طبیعی خود را به مخاطره نمی اندازند. در شهرهایی که سنگ خریداری می شود، تمامی کوه ها و معادن سنگ برش می خورد که در این فرایند با تمام قوا منابع طبیعی کشور را هدر داده و به مخاطره انداخته ایم.

▫️ حبیبی تصریح کرد: موضوع دیگر استفاده از سنگ در ساختمان ها و برج های بلند است. در هیچ یک از کشورهای جهان، در ساختمان ها و برج های بلند از سنگ در اجرای نماهای ساختمانی استفاده نمی شود، اما متأسفانه در کشور ایران در طراحی نماهای ساختمانی چنین اتفاقاتی رخ می دهد. موضوع دیگر اینکه در بسیاری از شهرهای دیگر فرایندهای نورپردازی در ساختمان های مسکونی اجرایی نمی شود و اجرای نورپردازی تنها برای ساختمان های دولتی مورد استفاده قرار می گیرد. این موضوع به دلیل بهینه سازی مصرف انرژی و جلوگیری از هدررفت انرژی است.

◽وی بیان داشت: در بسیاری از شهرها هنگامی که گذر می کنیم، هماهنگی و هارمونی خاصی در نماهای شهری به کار گرفته شده است و زیبایی خاصی را تدایی می کند. اما متأسفانه چنین فرایندی در استان مرکزی و به خصوص شهر اراک وجود ندارد. لازمه چنین فرایندی این است که مصوبات کارگروه سیما و منظر و ضوابط این کارگروه در کمیسیون ماده ۵ به تصویب رسیده و ابلاغ شود. تا زمانی که این مصوبات و ضوابط تصویب و ابلاغ نشود، نمی توان هیچگونه موضوعی را در خصوص ساماندهی نماهای ساختمانی الزام کرد.

➖در شهر اراک ضوابط نماهای ساختمانی مصوب نداریم

◽معاون شهرسازی و معماری شهرداری با بیان اینکه در حال حاضر در شهر اراک ضوابط نماهای ساختمانی مصوب وجود ندارد تا در شهرداری و نظام مهندسی مباحث نماهای ساختمانی را از لحاظ سازه ای و معماری کنترل شود، گفت: بیش از یک سال است که ضوابط نماهای ساختمانی تهیه شده و در کمیسیون ماده ۵ قرار دارد، اما متأسفانه هنوز در این کمیسیون به تصویب نرسیده است. این ضوابط به محض تصویب در کمیسیون ماده ۵ اجرایی خواهد شد.

◽«وحید ایرجی» در گفت و گو با خبرنگار عطریاس، افزود: در مجموعه شهرداری برنامه ریزی های لازم را در خصوص تشکیل کمیته نماهای ساختمانی انجام داده ایم. در این راستا هر ساختمانی که قرار است برای احداث پروانه ساخت و ساز بگیرد، موضوع نمای ساختمان نیز باید پیش از صدور پروانه به تأیید کمیته نماهای ساختمانی شهرداری برسد. اما همچنان منتظر ابلاغ ضوابط نماهای ساختمانی از طریق کمیسیون ماده ۵ به شهرداری هستیم. هنگامی که هنوز ضوابطی به تصویب نرسیده است، نمی توانیم هیچگونه برنامه ریزی در این خصوص داشته باشیم.

◽وی ادامه داد: در حال پیگیری فرایندی هستیم تا بتوانیم طراحان، سازندگان و مالکان را به سمت و سویی تشویق کنیم که به طراحی اجرای نماهای ساختمانی بومی گرایش پیدا کنند و با فرهنگسازی از گسترش نماهای غیربومی از جمله نماهای رومی جلوگیری کنیم. همچنین از سوی دیگر در مجموعه شهرداری و مجموعه راه و شهرسازی در صدد آن هستیم تا شرایطی ایجاد شود که همگونی و هماهنگی خاصی در میان نماهای ساختمانی سطح شهر وجود داشته باشد.

➖سازوکاری ایجاد شود تا منظر شهری اراک از آشفتگی خارج شود

◽رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و ترافیک شورای اسلامی شهر اراک نیز در این رابطه گفت: در کارگروه سیما و منظر شهری اراک، توانسته ایم یک آئین نامه کامل و جامع را تصویب کنیم و در اختیار استانداری مرکزی و کمیسیون ماده ۵ قرار دهیم که پس از تصویب در این کمیسیون اجرایی خواهد شد. ماحصل این آئین نامه، نماهایی ساختمانی خواهد بود که حق عموم مردم است.

◽«علی چگینی» در گفت و گو با خبرنگار عطریاس، افزود: به عقیده من، نماهای ساختمانی به مثابه لباسی است که هر ساختمان به خود می پوشاند. در این راستا تنها هویت و کالبد شهر اراک مد نظر نیست و احساس می شود این موضوع حقوق تمامی شهروندان شهر اراک است که می بایست ساماندهی شود. باید سازوکاری ایجاد شود تا منظر شهری اراک از حالت آشفتگی و غیرمنسجم خارج شود و نماهای ساختمانی که متناسب با اقلیم، شرایط اقتصادی و فرایندهای اجتماعی و فرهنگی است، اجرایی گردد.

◽وی ادامه داد: باید تدابیری اتخاذ شود تا از ایجاد نماهای ساختمانهایی که مباحث فرهنگی غرب را ترویج می کنند و متأسفانه قارچ گونه در حال رشد هستند، جلوگیری کنیم. بسیاری از نماهای ساختمانی غربی با سازه های نامناسب اجرایی می شوند که آسیب پذیر هستند و حتی بر اثر حوادث طبیعی و غیرطبیعی دچار آسیب می شوند. در این راستا انتظار می رود سازمان نظام مهندسی، مجموعه راه و شهرسازی و شهرداری نیز کمیته ای را تشکیل دهد و از منظر سازه ای و ایمنی نماهای ساختمانی ساماندهی شوند.

About Author